کاتلین (Kotlin) چیست؟
کاتلین، یک زبان برنامه نویسی ایستا (Statically typed) برای ماشین مجازی جاوا (JVM)، اندروید و مرورگر (Browser) است که از چندی پیش رسما از طرف گوگل برای برنامه نویسی اندروید معرفی شد. البته ساخت این زبان حدود سال ۲۰۱۱ شروع شد و اوایل دی/بهمن ماه سال 95 نسخه اول آن از طرف JetBrains معرفی شد که با استقبال بی نظیر برنامه نویسان اندروید مواجه شد. اگر اخبار و رویدادهای چند روز گذشته مربوط به گوگل I/O را دنبال کرده باشید حتما متوجه شدید که گوگل زبان برنامه نوسی کاتلین برای اندروید را بصورت رسمی پشتیبانی کرده است. بنابراین خبر خوب برای کسانی که تازه میخواهند برنامه نویسی اندروید را شروع کنند و با جاوا آشنایی ندارند این است که بجای جاوا میتوانند برنامه نویسی کاتلین را یادبگیرند.
گوگل در جریان برگزاری کنفرانس I/O خود در سال جاری اعلام کرد که در کنار زبان‌های برنامه‌نوسی جاوا و سی پلاس پلاس از کاتلین نیز در برنامه‌نویسی اندروید پشتیبانی خواهد کرد. کوتلین آماده است تا قدرت اندروید را یکبار دیگر احیا کرده و همچنین روند توسعه برنامه‌های اندروید را شتاب بخشد. Relam یک پلتفرم توسعه موبایل در جدیدترین گزارش خود تحلیل بسیار جالبی در ارتباط با روند فعلی توسعه برنامه‌های موبایلی ارائه کرده است.
گوگل رسما زبان برنامه‌نویسی Kotlin را به مجموعه زبان‌های توسعه‌ی اندروید اضافه کرد. مراسم توسعه‌دهندگان گوگل به پایان رسید و این کمپانی اعلام کرد رسما از زبان برنامه نویسی کاتلین برای توسعه‌ی اندروید پشتیبانی خواهد کرد. کاتلین نام یک زبان برنامه نویسی بسیار جدید است که توسط جت برینز تولید شده است. این زبان برنامه‌نویسی در کنار Jet Brains IDE قرار می‌گیرد که اندروید استودیو به عنوان ابزار رسمی توسعه‌دهندگان گوگل نیز بر اساس آن کار می‌کند.
کاتلین نیز مانند جاوا که به عنوان زبان پیش‌فرض توسعه‌ی اندروید شناخته می‌شود، زبانی است که روی ماشین مجازی جاوا یا JVM کار می‌کند و اکنون می‌توان برای توسعه‌ی اندروید، از کاتلین و دیگر زبان‌های مبتنی بر JVM بهره گرفت. پشتیبانی رسمی گوگل می‌تواند کمک زیادی به این زبان کند و باعث شود کار با کاتلین روی اندروید فراگیرتر شود. ابزارهای کاتلین به‌طور پیش‌فرض در Android Studio 3.0 قرار خواهد گرفت و جت برینز و گوگل به‌طور مشترک این زبان را پشتیبانی خواهند کرد.
کاتلین به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی، شباهت‌های زیادی به ساختار جاوا دارد و کامل شی‌ءگرا است و برای موضوعاتی مشابه مسائل جاوا طراحی شده است. اما از آنجایی که در بسیاری از روش‌ها ظاهری ساده دارد، می‌توان از قابلیت‌های بسیار زیاد آن بهره گرفت و از پیشرفت‌های بیشتر آن نسبت به جاوا لذت برد. برخلاف زبان برنامه‌نویسی سوئیفت که به عنوان پروژه‌ی داخلی اپل شناخته می‌شود، جت برینز به پشتیبانی از کاتلین ادامه خواهد داد. قرار است این زبان برنامه‌نویسی برای پلتفرم‌های دیگر مانند آی‌اواس و مک نیز در دسترس باشد و برای توسعه‌ی وب، امکان تبدیل کدها به جاوا اسکریپت نیز فراهم شده است.
چرا کاتلین در برنامه‌نویسی اندروید از جاوا پیشی گرفته است
اگر به دنیای برنامه‌نویسی موبایل وارد شوید زبان‌های برنامه نویسی بزرگی همچون جاوا، سوئیفت، آبجکتیو سی، سی شارپ، جاوااسکریپت و کوتلین را مشاهده می‌کنید که در زمینه توسعه برنامه‌های موبایل به کار گرفته می‌شوند. همان‌گونه که در گراف زیر مشاهده می‌کنید، سوئیفت باعث شده است تا شتاب توسعه برنامه‌های iOS بیشتر شده و عملا زبان آبجکتیو سی به حاشیه رانده شود.
درست پس از پایان یافتن کنفرانس I/O گوگل نمودار رشد زبان کاتلین شتاب عجیبی به خود گرفت و ناگهان بر تعداد توسعه‌دهندگانی که کاتلین را برای برنامه‌نویسی اندروید انتخاب کردند افزوده شد. به دلیل این‌که هیچ توسعه‌دهنده‌ای علاقه ندارد عقب‌تر از همتایان خود حرکت کند. از منظر جغرافیایی اغلب برنامه‌نویسان اندروید ساکن آسیا هستند، اما آمارها نشان میدهد که توسعه‌دهندگان امریکایی نیز تا چند وقت دیگر به شکل گسترده‌ای از کوتلین استفاده خواهند کرد.
2018 سال زبان کاتلین خواهد بود
بنابر آمارهای منتشر شده 20 درصد از برنامه‌هایی که تا پیش از کنفرانس I/O به زبان جاوا نوشته شده بودند اکنون در حال تبدیل شدن به کاتلین هستند. به عبارت دقیق‌تر در کمتر از 4 تا 5 ماه کوتلین شتاب خیره‌کننده‌ای پیدا کرده و توسعه‌دهندگان جاوا را جذب خود کرده است. در گزارش Relam آماده است: «کاتلین این پتانسیل را دارد تا نحوه و میزان استفاده از جاوا در سمت سرورها را نیز با تغییرات جدی روبرو کند. پیش‌بینی می‌شود کاتلین در دسامبر 2018 جاوا را پشت بگذارد. به عبارت دقیق‌تر 17 ماه دیگر تعداد برنامه‌نویسان کوتلین از جاوا بیشتر خواهند بود.»
دلیل انتخاب Kotlin
همان‌گونه که اشاره کردیم، میزان استقبال از کاتلین متوقف نخواهد شد. مزیت عمده کاتلین نسبت به جاوا در تعداد خطوط کدنویسی است که به شکل چشم‌گیری کمتر هستند. کامپایلر آن نیز به‌طور خودکار قادر است فرآیند استنتاج نوع متغیرها را به خوبی انجام دهد که همین موضوع به میزان قابل توجهی از اتلاف وقت صرفه‌جویی کرده و بهره‌وری را افزایش میدهد. ده‌ها منبع مفید برای یادگیری کاتلین روی بستر اینترنت قرار دارند.
